Alain Vannieuwenburg over West-Vlaanderen, Gent, Vilvoorde, Robert Moucheron, Humanistische Jongeren, vormingswerk, Humanistisch Vrijzinnig Centrum voor Lectuurbegeleiding en bibliotheek

Alain Vannieuwenburg: Ik ben helemaal geen Vilvoordenaar van herkomst, ik ben West-Vlaming. Getrouwd zijnde met een Vilvoordse, zakte ik na mijn studies in Gent af naar Vilvoorde. Laten we het zo zeggen: je bent een beetje zoekende, ook wel een beetje beïnvloed door wat je daar in Gent allemaal ingelepeld hebt gekregen en je wilt eens zien of er in Vilvoorde ook iets bestaat – of er ook een vrijzinnige actiegroep in het Vilvoordse aanwezig is. Op een goede avond kom ik dus terecht – ik vergeet dat nooit – bij een of andere spreekbeurt. Jef Steenhout was daar, ik herinner mij ook nog Paul Jacobs, en ook Robert Moucheron was daar aanwezig.

Robert Moucheron was iemand die inderdaad zeer begeesterend kon zijn en aan scouting kon doen. Zo ben ik in feite in contact gekomen met Robert Moucheron, die ook een enorme dynamiek kon ontwikkelen. En ik vergeet nooit dat ik na korte tijd soms gewoon met Robert Moucheron de baan op trok. Hij reed toen met een DAF – dat was in feite het voertuig van zijn echtgenote, een volautomatisch ding – en de achterbank van die wagen lag vol met affiches. En zo reisde hij dus Vlaanderen rond en overal waar hij belandde – ik heb nog altijd medelijden met de mensen die daar woonden – ontstond er een afdeling, of ze dat nu wilden of niet. Wat Robert Moucheron zeer goed gevat had – ik denk dat dat belangrijk is om daarop terug te komen – is dat we op dat ogenblik in de volledige organisatie van het jeugdwerk zaten, vandaar Humanistische Jongeren. Maar we zaten ook in de periode dat de oude Koninklijke Besluiten, die het vormings- en ontwikkelingswerk stuurden, langzamerhand omgeturnd werden tot decreten. En Robert Moucheron vatte onmiddellijk het belang van die omzetting en het feit dat men op de kar diende te springen. De blauwdruk van de meeste van die decreten was inderdaad katholiek, maar er waren maar twee mogelijkheden: ofwel verwerp je dat, ofwel spring je mee op de kar en probeer je er iets aan te doen. Ik denk dat dat een zeer grote verdienste is geweest van Robert Moucheron. Hij zag onmiddellijk in dat dat een spilmoment was en dat dat een dynamiek kon geven aan de vrijzinnige beweging. De Humanistische Jongeren zijn kinderen van dat jeugdwerk. Het idee ontstond in de jaren 1960 en in de jaren 1970 krijgen we de totstandkoming van dat klavertjevijf, met dat volwassenenwerk, enz.

Je hebt ook de naam “Humanistisch Vrijzinnig Centrum voor Lectuurbegeleiding” laten vallen. In 1978 krijgen we het decreet op het openbaar bibliotheekwerk. Wanneer wij op dit ogenblik naar een stedelijke, plaatselijke openbare bibliotheek gaan, is dat evident, maar vroeger had je enkel Willemsfondsbibliotheken, katholieke bibliotheken, parochiale bibliotheken, enz. Die werden alle geregeld door een KB’21. Robert Moucheron is ook als adviseur-hoofd van dienst van het openbaar bibliotheekwerk in Vlaanderen iemand geweest die dat extern pluralisme verteerbaar heeft weten te maken, die dat extern pluralisme heeft laten wegebben en een intern pluralisme heeft weten te bewerkstelligen, dat je terug hebt gevonden in de openbare bibliotheken. Het Humanistisch Vrijzinnig Centrum voor Lectuurbegeleiding was een van die lectuurbegeleidingsorganisaties – dat was pasmunt die men had moeten geven aan o.a. het Katholiek Centrum van Lectuurbegeleiding en Bibliotheekvoorziening. En op dat ogenblik heeft hij gezegd: “Wij moeten ook iets gaan doen. Laten we opnieuw op die kar springen, laten we de klassieke judotechniek toepassen en de kracht van onze tegenstander omturnen tot kracht voor onszelf.” Ik denk dat dat een belangrijk iets is geweest voor de vrijzinnige beweging, niet enkel in Vilvoorde, maar in heel Vlaanderen. Ik denk dat men in menige stad en menige gemeente Moucheron nog altijd schatplichtig is. Er waren natuurlijk ook geldstromen aan verbonden, en mede door het gebruiken van die hefboom heeft hij de vrijzinnige beweging in Vlaanderen kunnen activeren.